علمی
هادی درویشی؛ سارا شریعتی
چکیده
گاه برخی مفاهیم از فرط استفاده در حوزه‌های مختلف، کشسانشده و قدرت توضیحدهندگی خود را از دست می‌دهند و بهجای توضیح واقعیت، خود به حجاب واقعیت تبدیل میشوند. درباره مفهوم بنیادگرایی چه میتوان گفت؟ آیا این مفهوم، توضیحدهنده آنچه که بنیادگرایی خوانده میشود، است یا باید از مفاهیم جایگزین استفاده نمود؟ آیا مفهوم ...
بیشتر
گاه برخی مفاهیم از فرط استفاده در حوزه‌های مختلف، کشسانشده و قدرت توضیحدهندگی خود را از دست می‌دهند و بهجای توضیح واقعیت، خود به حجاب واقعیت تبدیل میشوند. درباره مفهوم بنیادگرایی چه میتوان گفت؟ آیا این مفهوم، توضیحدهنده آنچه که بنیادگرایی خوانده میشود، است یا باید از مفاهیم جایگزین استفاده نمود؟ آیا مفهوم بنیادگرایی را خارج از خاستگاه آن که آمریکای پروتستانِ قرن بیستم است میتوان بهکار برد؟ در پاسخ به این سوالات، دو گروه موافق (قائلان به کفایت مفهوم بنیادگرایی) و مخالف (قائلان به عدم کفایت) وجود دارند. لارنس، ریزبروت، آلتمیر، سامرز، شوارتز و لیندلی جزء دسته اول و از معتقدان به تعریف بنیادگرایی بر اساس تشابهات در ادیان و فرهنگهای مختلف هستند. در مقابل، قائلان به عدم کفایت مانند روتون، هانتر، سعید، بروینسن و فریدمن منتقد استفاده از بنیادگرایی در سایر فرهنگها و ادیان بوده و بهدنبال جعل معادل برای این مفهوم هستند. یکی از این فرهنگها و ادیان، جهان اسلام و دین اسلام است. کاربرد اصطلاح بنیادگرایی در زمینه اسلامی چگونه ارزیابی میشود؟ و چه معادلهایی را برای بنیادگرایی در جهان اسلام میتوان پیشنهاد داد؟ جهت پاسخ به این سوال با 18 متخصص، مصاحبه بهعمل آمده و از خلال تحلیل محتوای این مصاحبهها مفاهیم نصگرایی، افراطگرایی، اصولگرایی، اسلامیسم، رادیکالیسم و جزمگرایی بهعنوان معادلهای بنیادگرایی اسلامی بهدست آمده که پس از نقد و بررسی آنها سه مفهوم «سلفی جهادی»، «نصگرایی جهادی» و «نصگرایی تکفیری» بهعنوان معادلهای کم و بیش نزدیک به بنیادگرایی اسلامی، پیشنهاد گردیدهاند.
علمی
وحید ترابی جهرمی؛ نازنین ملکیان؛ سروناز تربتی؛ نوروز هاشم‌زهی
چکیده
گذر از تاریکی به‌سوی روشنایی تمثیلی زیبایی است که گذشتگان برای توصیفِ توسعۀ ظرفیت‌های انسانی بهکار برده‌اند. ظرفیت‌های بالقوه‌ای که امکان بالفعل شدن نیافته یا این‌که توسط خود آدمی سرکوب شده‌اند. تمثیل غار در اندیشه افلاطون مبتنی بر همین گذار از تاریکی به روشنی بوده است و درواقع این تمثیل توصیفی متعالی‌تر از وضعیت انسان را ...
بیشتر
گذر از تاریکی به‌سوی روشنایی تمثیلی زیبایی است که گذشتگان برای توصیفِ توسعۀ ظرفیت‌های انسانی بهکار برده‌اند. ظرفیت‌های بالقوه‌ای که امکان بالفعل شدن نیافته یا این‌که توسط خود آدمی سرکوب شده‌اند. تمثیل غار در اندیشه افلاطون مبتنی بر همین گذار از تاریکی به روشنی بوده است و درواقع این تمثیل توصیفی متعالی‌تر از وضعیت انسان را به نمایش میگذارد. فیلم گاو اثر داریوش مهرجویی نیز نوعی از تحولات انسانی را به تصویر میکشد. توصیف آدمی که بر مرز روشنی و تاریکی در حال حرکت است و به ناگاه به درون جهان تاریکیها پرتاب میشود. هدف از انجام این مقاله خوانش دوبارهای بر فیلم گاو بوده و تبیین الگوهای انسان شناسی آن است. روش تحلیل محتوای کیفی تکنیکی بوده که برای کسب این مفاهیم انتخاب شده است. در پایان الگوهای انسانشناسی یافتهشده نشان می‌دهند که گذر به حقیقت متعالی‌تر و جامعهپذیری مطلوب مبتنی بر الگوهای فرهنگی بلندمدت و تدریجی است.
علمی
تقی آزاد ارمکی؛ علی محمد حاضری؛ علی ساعی؛ فرهاد نصرتی نژاد
چکیده
این پژوهش به چرایی اهمیت یافتن هویت ملی در دولت پهلوی، برجسته شدن عناصر باستانی هویت ایران و به حاشیه راندن عناصر اسلامی هویت ایرانی در دوره پهلوی اول با رویکردی تاریخی پرداخته است. نتایج نشان میدهد که ادغام ایران در نظام جهانی و ضرورت دولتسازی به شیوه مدرن و در نتیجه اهمیت یافتن هویت ملی در این شکل از دولت، موجب توجه کانونی به ...
بیشتر
این پژوهش به چرایی اهمیت یافتن هویت ملی در دولت پهلوی، برجسته شدن عناصر باستانی هویت ایران و به حاشیه راندن عناصر اسلامی هویت ایرانی در دوره پهلوی اول با رویکردی تاریخی پرداخته است. نتایج نشان میدهد که ادغام ایران در نظام جهانی و ضرورت دولتسازی به شیوه مدرن و در نتیجه اهمیت یافتن هویت ملی در این شکل از دولت، موجب توجه کانونی به مقوله هویت ملی در این دوره شد. اما از آنجا که نیروهای اجتماعی مهمی قدرت دولت را در این برهه تاریخی به چالش میکشیدند، سیاست‌های هویتی دولت به گونهای سامان یافت تا در برساخت هویت ملی عناصری از هویت سراسری تاریخی ایرانی که نشانگر هویتی نیروهای اجتماعی یاد شده بود، کنارگذاشته و عناصری انتخاب شود که به نوعی در تضاد با نشانگان هویتی نیروهای یاد شده بود. از این رو، سیاست‌های هویتی دولت در این دوره بیشتر از آن که منطق ایدئولوژیک داشته و ناشی از ایدئولوژی دولت باشد، در راستای منافع دولت و به ضرر نیروهای اجتماعی رقیب، خصوصاً روحانیت و سران ایلات و عشایر، تدوین شده است.
علمی
محمدمسعود سعیدی
چکیده
فراوان شدن گروه‌های نوپدید دینی و معنوی یکی از جلوه‌های عمومی تحولات دینی در دنیای معاصر است. اندیشمندان اجتماعی از نیمۀ دوم سدۀ بیستم، تا کنون راه‌های مختلفی را برای مطالعۀ این تحولات پیموده‌اند. بررسی چرایی و چگونگی شکل‌گرفتن این گروه‌ها و پیوستن جوانان به این گروه‌ها از مهم‌ترین عرصه‌های پژوهش در این موضوع بوده است که در ...
بیشتر
فراوان شدن گروه‌های نوپدید دینی و معنوی یکی از جلوه‌های عمومی تحولات دینی در دنیای معاصر است. اندیشمندان اجتماعی از نیمۀ دوم سدۀ بیستم، تا کنون راه‌های مختلفی را برای مطالعۀ این تحولات پیموده‌اند. بررسی چرایی و چگونگی شکل‌گرفتن این گروه‌ها و پیوستن جوانان به این گروه‌ها از مهم‌ترین عرصه‌های پژوهش در این موضوع بوده است که در این جا تحت عنوان تغییرآیین مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. روشِ مورداستفاده، تحلیل و استنتاج منطقی از پژوهشها و یافتههای مربوط به قلمرو جامعهشناسی دین و حوزه‌های مرتبط است. هر چند، هنوز یک مدل یا نظریۀ مورد قبول عموم که به طور کامل ساز و کار تغییرآیینِ جوانان و پیوستن ایشان به جنبشهای دینی جدید را توضیح دهد وجود ندارد، مدلها و گونههای تغییرآیین که در این جا مطرح میشوند میتوانند خطوط اصلی و گرایشهای اکثری را در مورد واقعیت فرایند تغییرآیین ترسیم کرده، پیشبینی و برنامهریزی فرهنگی را مستند نمایند.
علمی
حمزه نوذری
چکیده
مهارت‌آموزی به عنوان یک رویکرد جدید به‌ویژه در نظام آموزشی مطرح و اینگونه تلقی شده است که آموزش مهارت ابزار توسعه و پیشرفت کشور است و مهارت‌آموزی باید به موضوع اصلی تبدیل شود. رویکردی که در متون تجربی و سیاستگذاری غالب است طبیعی و بدیهی انگاشتن مهارت‌آموزی است و کمتر به مسئله‌مندی آن توجه شده است. هدف اصلی این پژوهش شناخت ...
بیشتر
مهارت‌آموزی به عنوان یک رویکرد جدید به‌ویژه در نظام آموزشی مطرح و اینگونه تلقی شده است که آموزش مهارت ابزار توسعه و پیشرفت کشور است و مهارت‌آموزی باید به موضوع اصلی تبدیل شود. رویکردی که در متون تجربی و سیاستگذاری غالب است طبیعی و بدیهی انگاشتن مهارت‌آموزی است و کمتر به مسئله‌مندی آن توجه شده است. هدف اصلی این پژوهش شناخت مسائل و چالشهای نظری و بنیادی مهارت‌آموزی و گفتوگوی انتقادی منتقدان و مخالفان آن است تا ابعاد جدیدتری از آن آشکار شود. با مرور نظامند و مطالعة و بررسی انتقادی سنتهای نظری متعدد، مسائل و چالشهای آموزش مهارت به بحث و بررسی گذاشته شده است. مسائل بنیادی مطرح شده در حوزه مهارت‌آموزی عبارتند از: مهارتزدایی از نیروی کار (تباهی کار)، دانش ضمنی و امکانناپذیری برنامهریزی برای آموزش آن و مهارت بهمثابه بازتولید نابربرایهای موجود.
علمی
رعنا پورمحمد؛ علی رجبلو؛ آرش حیدری؛ فاطمه صادقی
چکیده
"برساخت زن اروتیک" در تاریخ ایران نقطهای کانونی در نگارش تاریخ سکسوالیته است. این پژوهش در راستای پاسخگویی به این سؤال تدوین شده است که در کدامین برهۀ تاریخی زن دارای هستی اروتیک شد؟ پژوهش حاضر با روش دیرینهشناسی انجام گرفته و در این راستا از نگارههای اروتیک دورۀ صفویه و اسناد مکتوب موجود استفاده شده است. در دورۀ شاه عباس ...
بیشتر
"برساخت زن اروتیک" در تاریخ ایران نقطهای کانونی در نگارش تاریخ سکسوالیته است. این پژوهش در راستای پاسخگویی به این سؤال تدوین شده است که در کدامین برهۀ تاریخی زن دارای هستی اروتیک شد؟ پژوهش حاضر با روش دیرینهشناسی انجام گرفته و در این راستا از نگارههای اروتیک دورۀ صفویه و اسناد مکتوب موجود استفاده شده است. در دورۀ شاه عباس گذاری از برهنههای ادبی به برهنههای اروتیک در نقاشیها صورت گرفت و تصاویر زنان با فردیتیافتگی بیشتری در اندامها در عرصۀ تصویر حضور یافتند. در اواخر صفویه تصاویر عریان زنان پیوسته دارای نشانگانی فرنگی میشود. اما مسئله نه بر سر دوگانۀ زن غربی و زن ایرانی بلکه در رابطه با جدالی است که در این دوره بین مسیحیت، تصوف و اسلام شروع به شکلگیری میکند و رسالههای متعددی حول آن نگاشته میشود؛ بنابراین برهنگی به زن مسیحی فرنگی منتسب میشود. با حضور فیگور زن در نقاشیهای تکبرگی و دیوارنگارهها کمکم تعریف جدیدی از زنانگی در خیال انسان ایرانی شروع به شکلگیری میکند و نوعی تغییر جغرافیایی در امیال مرد ایرانی صورت میگیرد، زن مسیحی فرنگی ابژۀ میل مرد ایرانی میشود که پسلرزههای آن را به صورت شدیدتر در دورۀ قاجار شاهد هستیم.
