نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استاد گروه مطالعات فرهنگی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکترای دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

وضعیت کردها در ایران از نظرگاه تبعیض و نابرابری دهه‌‌هاست که موضوع دغدغه‌‌ها و مباحثات عمومی در داخل و خارج از ایران بوده است، اما تجربۀ قومیتی کردها درون میدان‌های اجتماعی ایران ازجمله دانشگاه به‌ندرت موضوع بررسی‌های تجربی بوده است؛ براین‌‌اساس، در این مقاله، تجربۀ زیستۀ دانشجویان کرد در دانشگاه با رویکردی اکتشافی، با تمرکز بر تجربه‌‌های تبعیض و نابرابری قومی در چهار دانشگاه تبریز، تهران، علامه و کردستان بررسی شده است. به‌این‌منظور، مصاحبه‌‌های نیمه‌‌ساختاریافته‌‌ای با دانشجویان کرد انجام شده است. داده‌‌ها با تکنیک تحلیل مضمون تجزیه‌‌وتحلیل شده که برآیند آن، 11 مضمون اصلی و 11 مضمون فرعی بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که تجربۀ دانشگاه برای دانشجویان کرد دربردارندۀ وجوه قابل‌توجهی از حس تبعیض، نابرابری و طرد قومی در هر دو ساحت رسمی و غیررسمی دانشگاه است.

کلیدواژه‌ها

بلالی، اسماعیل؛ محبی، سیده‌فاطمه (1397)، «چالش‌های نظام آموزش عالی در موضوع قومیت و راهبردهای سیاست‌گذاری»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 7، شماره 3، 577-553
بلوتین ژوزف، پاملا و همکاران (1396)، فرهنگ‌های برنامة درسی (نظریه‌ها)، ترجمة محمود مهرمحمدی و دیگران، تهران: سمت.
بیکر، ترز ال (1389)، نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نی.
جنکینز، ریچارد (1385)، پی‌‌یر بوردیو، ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نی.
حافظ‌‌نیا، محمدرضا (1381)، جغرافیای سیاسی ایران، تهران: سمت.
خسروی، رحمت‌الله؛ سجادی، سیدمهدی (1390)، «تحلیلی بر نظریة انتقادی تعلیم‌‌و‌‌تربیت و دلالت‌‌هایش برای برنامة درسی»، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال هشتم، دورة دوم، شمارة 4، 14-1.
ربانی، علی و همکاران (1387)، «بررسی رابطه هویت ملی و قومی با تأکید بر احساس محرومیت و جامعه‌پذیری قومی: مطالعه موردی دانشجویان آذری، کرد و عرب»، مسائل اجتماعی ایران، سال 16، شماره 63، 69-33.
رضایی، احمد و همکاران (1390)، «جایگاه برنامه‌های درسی دانشگاهی در تقویت هویت ملی دانشجویان»، فصلنامة مطالعات ملی، دوره 12، شمارة 1 (45)، 71-53.
عابدی جعفری، حسین و همکاران (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 5، شماره 2، 198-151.
فراستخواه، مقصود (1395)، روش تحقیق کیفی در علوم ‌اجتماعی با تأکید بر «نظریه برپایه» (گراندد تئوری GTM)، تهران: آگاه.
فکوهی، ناصر (1386)، «نقش زبان و هویت‌های قومی و محلی در توسعه نظام آموزش عالی»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره 3، شماره 9،160-127.
فلیک، اووه (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی.
فیروزآبادی، سیداحمد و علیرضا صادقی (1394)، طرد اجتماعی، رویکردی جامعه‌شناختی به محرومیت، تهران: جامعه‌شناسان.
قانعی‌راد، محمدامین (1385)، «نقش تعاملات دانشجویان و اساتید در تکوین سرمایه اجتماعی دانشگاهی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شماره 1، 29-3.
قلی‌زاده، یاشار (1391)، بررسی رابطة احساس تبعیض و انسجام اجتماعی با گرایش به هویت قومی در بین دانشجویان بومی دانشگاه‌های مرند، پایان‌نامة ارشد، پیام نور تهران.
گیدنز، آنتونی (1391)، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نی.
گیدنز، آنتونی (1384)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
مالشویچ، سینیشا (1390جامعه‌شناسی قومیت، پرویز دلیرپور، تهران: آمه.
محمدپور، احمد (1390)، ضدروش، تهران: جامعه‌شناسان.
منادی، مرتضی و همکاران (1394)، روش پژوهش کیفی کاربردی (در علوم ‌اجتماعی و علوم ‌رفتاری)، تهران: جامعه‌شناسان.
Braun, V., Clarke (2006), “Using Thematic Tnalysis in Psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol.3,No.2, 77-101.
Clyde e, Willis (2005), “The Phenomenology of Pornography”, Law and Philosophy, Vol.16,Issue 2, 177–199.
Denscombe, Martyn (2010), The Good Research Guide For small-scale social research projects, Open University Press.
Fries-Britt, Sharon & Griffin, Kimberly (2007), “The Black Box: How High-Achieving Blacks Resist Stereotypes about Black Americans”, Journal of College Student Development, Vol.48,No.5, 509-524.
Hurtado, Sylvia et al (2007), “Predicting Transition and Adjustment to College: Biomedical and Behhavioral Science Aspirants' and Minority Students' First Year of College”, Research in Higher Education, Vol.48, No.7, 841–887.
Janalizadeh Choobbasti, H (2005), Social Capital and Scientific Eminence: an Analytical Synthesis, PhD Thesis, University of Bradford.
Jenkins, Richard (2003), Social Identity, Routledge.