2024-03-28T23:20:08Z
http://www.jsi-isa.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3771
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
فهرست
2006
09
23
1
1
http://www.jsi-isa.ir/article_25407_5c6c87eb3a060e89b7375ff709301204.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
ضرورت های ساختاری مدیریت سیاسی سرزمین و شکل بندی اجتماعی ایران عصر صفوی
حمید
عباداللهی
در ادبیات ایران شناسی شکل بندی اجتماعی ایران پیشا سرمایه داری بر حسب گفتمانهای فئودالیسم،آسیاتیسم(شیوه تولید آسیایی) و پاتریمونیالیسم(رویکرد وبرگرایان) مفهوم یابی شده است.در دو گفتمان نخست ،کلیت جامعه و اقتصاد عصر صفوی فاقد منطق اقتصادی مجزا و تابع اقتصاد روستایی است،و در گفتمان سوم،ایران آن عصر در سایه حضور نظام پاتریمونیالی(به عنوان یک عنصر سیاسی )تعریف می شود.در هر سه گفتمان،کلیت جامعه و اقتصاد ایران عصر صفوی،از روی مفهوم فئودالیسم غربی (در شکل سلبی یا ایجابی)و یا از روی مفهوم عقلانیت غربی (در شکل سلبی)،مفهوم یابی می شود،به طوری که در آنها به ترتیب مفاهیم"فئودالیسم" و "عقلانیت غربی"کارکرد روش شناختی "نمونه آماری" را به عهده دارند.این مقاله در گام نخست با انتقاد از رویکردهای فوق و در گام بعد با عنایت به نقایض تئوریک موجود در ادبیات ایران شناسی سعی دارد در چهارچوب رویکرد مارکسیسم ساختارگرا و با تعریف ساختارگرایانه از ایران عصر صفوی مفهومی مستقل از شکل بندی اجتماعی ایران آن عصر ارائه دهد .در چنین تعریفی، ویژگی ساختاری ایران عصر صفوی تعیین کننده مفهوم ایران آن عصر است.ساختاری که در آن چندین شیوه تولید در یک مفصل بندی "پویا" خصلت های سیال ایران آن عصر را تعیین می کردند.با چنین تعریف ساختارگرایانه ای ،ویژگی های متمایز سده نخست و دوم ایران عصر صفوی تجلیات پویا یی های مفصل بندی شیوه های تولید در سده نخست و دوم است.
ایران عصر صفوی
فئودالیسم
آسیائوسم
شیوه تولید آسیایی
مارکسیسم ساختار گرا
مفصل بندی شیوه های تولید
2006
09
23
5
33
http://www.jsi-isa.ir/article_25408_cef54765a341afaf18f93d1e27124146.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
بررسی رفتار و نگرش جمع گرایانه شهروندان تهرانی
سید علیرضا
دربندی
سعید
معیدفر
توجه به منافع جمعی و جمع گرایی عقلانی از ضرورت های بنیادی هر جامعه است.در این پژوهش تلاش بر این بوده است تا متغیرهای تاثیر گذار بر جمع گرایی یا همکاری در دوراهی اجتماعی شناسایی شود.چهارچوب نظری پژوهش تئوری متاخر انتخای عقلانی است که در تحلیل خود از رفتار انسان غیر از محاسبالت سود و زیان مادی،تمایلات دیگر خواهانه و رفتار منصفانه نیز مورد توجه قرار می دهد.بر مبنای فرضیه های تحقیق ،متغیرهای تعهد عام،خویشتن داری،دین داری،تمایل به همکاری،باور به زیانهای عدم همکاری،اعتماد به همکاری دیگران،رضایت از زندگی،دریافت پیامهای متقتعد کننده و تجربه واکنش منفی دیگران بر جمع گرایی موثر بوده است.رفتار جمع گرایانه مورد بررسی،توفق توقف عابران در برابر چراغ قرمز است.نمونه تحقیق شامل 300 نفر از عابرانی است که از سه تقاطع پر ازدحام در جنوب،مرکز و شمال تهران قصد عبور از چراغ قرمز را داشته اند.بر پایه تحلیل یافته های تحقیق،رابطه همه متغیرها -به جز رضایت از زندگی و تجربه واکنش منفی دیگران-با متغیر وابسته تایید می شود.در تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام نیز متغیرهای،"دریافت پیامهای متقاعد کننده" "خویشتن داری" و"تعهد عام وارد معامله شده اند و در کجموع حدود 17 درصد از تغییرات متغییر وابسته را تبیین کردند.به منظور افزایش همکاری در موقعیت های دو راهی اجتماعی چند راه حل ارائه می شود:1.تقویت دیگر خواهی و تعهد جمعی،2. آموزش درباره زیان های عدم همکاری و فواید همکاری3.کم هزینه کردن همکاری و پر هزینه کردن عدم همکاری4. تقویت نظارت رسمی و غیر رسمی.
جمع گرایی عقلانی
منافع جمعی
انتخاب عقلانی
دوراهی اجتماعی
دیگر خواهی
تعهد عام
خویشتن داری
دینداری
همکاری و اعتماد
2006
09
23
34
58
http://www.jsi-isa.ir/article_25409_68234f9804ce77ec34cc3d1803a35adc.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
فروپاشی یا آشفتگی اجتماعی در ایران 1376-1384
حمید رضا
جلائی پور
در جامعه و عرصه عمومی ایران مفهوم "فروپاشی" در معانی مختلفی به کار می رود.این گوناگونی کاربرد موجب ابهام در فهم این مسئله خطیر می شود. این مقاله ابتدا در جستجو از معانی فروپاشی در عرصه عمومی سه معنای آن (فروپاشی به معنای اجتماعی ،فروپاشی به معنای گسست در وحدت ملی و فروپاشی به معنای سیاسی) را تشخیص می دهد،سپس با دیدگان نظری جامعه شناسی سیاسی دولت محور نشان میدهد که چرا مفهوم "آشفتگی اجتماعی"به جای مفهوم"فروپاشی اجتماعی"واژه دقیق تری است.در این مقاله در دفاع از مدعیات مذکور با رویکرد تحلیلی-تجربی از شوها عینی و پژوهش های میدانی بهره برداری شده است.
جماعت
جامعه
فروپاشی اجتماعی
کنترل اجتماعی
وحدت ملی
فروپاشی سایسی
وضعیت بی دولتی
شهروند مدنی
2006
09
23
59
75
http://www.jsi-isa.ir/article_25410_6e13ff58eae1d891d2416557ec8b0659.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
سکولاریسم و رابطه آن با تحصیلات عالی(مطالعه موردی جامعه شهری تهران)
هوشنگ
نایبی
نقی
آزادارمکی
در این مقاله ابتدا نظریه سکولاریزاسیون پیتر برگر تشریح می شود که مدعی است مدرنیزاسیون جوامع معاصر لزوما به افول دین می کشد و سپس نظریه سکولار زادایی وی به میان می آید که تجدید نظری کامل در آرای اولیه وی بوده و برآن است که جهان معاصر عمدتا به اندازه گذشته جهانی مذهبی است،هر چند به دلیل تکثر زدایی اعتقادات راسخ تا حدی سست گشته است.آموزش علم (تحصیلات عالی؟) نیز به منزله دیدگاهی سکولار درباره جهان می تواند منجر به سکولاریزاسیون افراد شود.سپس با استنتاج فرضیه های آزمون پذیر به بررسی اعتبار تجربی آرای برگر در مورد ایران پرداخته می شود.
دین
سکولاریزاسیون
سکولار زدایی
مدرنیزاسیون
تکثر گرایی
تحصیلات عالی
2006
09
23
76
93
http://www.jsi-isa.ir/article_25411_287428f3a2906827d7c3cdd03836a32b.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
نقدی بر مقاله(تحلیل جامعه شناسی دموکراتیزاسیون در ایران)
محمد رضا
طالبان
در شماره 3 مجله جامعه شناسی ایران(پاییز 1384) مقاله ای پژوهشی و روشمند با عنوان"تحلیل جامعه شناسی دموکراتیزاسیون در ایران" از محمد عبداللهی و علی ساعی به چاب رسیده که شایسته توجه و تامل اندیشمندان ایرانی است.با قدر دانی از همت و مساعی این محققان محترم که یک چنین مسئله مهم و خطیری را به روش کمی-تاریخی مورد پژوهش علمی قرار داده اند ،لازم دیده شد به منظور توجه به ملاحظاتی خاص در پژوهش های آتی و اعتلای کار،برخی از نکات این مقاله مورد وارسی نقادانه قرار گیرد.امید است که رویه نقد مقالات پژوهشی نیز مانند نقد کتاب به سنتی جاری در مجلات آکادمیک تبدیل گردد تا از این طریق،کیفیت و عمق تحقیقات اجتماعی کشور ارتقا یابد.
2006
09
23
94
104
http://www.jsi-isa.ir/article_25412_2d2bee5408433ae52f05e2e474d6f173.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
پاسخ به نقد مقاله "تحلیل جامعه شناسی دموکراتیزاسیون در ایران"
محمد
عبداللهی
علی
ساعی
در شماره 3 مجله جامعه شناسی ایران(پاییز 1384) مقاله ای با عنوان"تحلیل جامعه شناسی دموکراتیزاسیون در ایران" به چاپ رسید.این مقاله از سوی آقای دکتر طالبان مورد نقد قرار گرفت.این نقد زمینه ای را فراهم کرد که در باب سه عنصر روش شناختی:شرط لازم و کافی،مسئله خود همبستگی و تحلیل عاملی استدلال عقلانی ارائه گردد.اساسا انتقاد کردن و انتقاد پذیری برای تکامل دانش بشری ضروری است.با این حال اگر بحث انتقادی مسبوق به یک دستگاه معرفتی معینی نباشد،آمادگی افراد را برای نقادی متقابل با مشکل مواجه می سازد.این مسئله در نوشتار طالبان صادق است.با وجود این،اصل نقد را شایسته توجه و احتران می دانیم و در همین حد از همت این محقق محترم قدر دانی می کنیم.طالبان سه نقد بر مقاله وارد ساخته انذ:1.فرضیه شرط لازم/فرضیه شرط کافی 2. تکنیک آماری و ساختار داده ها 3. مشکل تحلیل عاملی.
2006
09
23
105
115
http://www.jsi-isa.ir/article_25413_7c4df91d253e82f3999c43831a2ed8a5.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
دو نکته روشی درباره یک مقاله پژوهشی: نقدی بر مقاله"توسعه سیاسی،توسعه اقتصادی و نابرابری اجتماعی"
محمد رضا
طالبان
اندیشه تحقیقات گسترده و پهنانگر که تمام کشورهای جهان را زیر پوشش خود قرار دهد،همواره برای تحلیل گران و پژوهشگران علوم اجتماعی هدفی جالب توجه و گیرا بوده است.دلیل اصلی آن این است که چون دانشمندان و نظریه پردازان در جامعه شناسی کلان،گزاره های تئوریکی شان را در سطح کل جوامع مطرح نموده اند ،بررسی آزمون اعتبار این نوع گزاره ها نیز در همین سطح ممکن و انجام پذیر خواهد بود و الزام روشی ایجاب میکند که پژوهشگر، خود را تنها محدود به بررسی چند جامعه خاص نکند که برای مدعای نظری اش حمایت تجربی فراهم می نماید.وارسی و آزمون مناسب این نوع قضایای عام تئوریک اقتضا دارد که وی کلیه جوامعی(یا حداقل نمونه ای معرف یا کافی از آنها) را که مشمول این گزاره تئوریکی می شوندمورد بررسی قرار دهد.
2006
09
23
116
127
http://www.jsi-isa.ir/article_25414_df1af9c2fffd5638504bf8d65c720e81.pdf
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
1735-1901
1385
7
3
مطالعه تطبیقی -طولی و رفتار با داده های مفقوده پاسخ به نقد مقاله"توسعه سیاسی،توسعه اقتصادی و نابرابری اجتماعی:مطالعه تطبیقی -طولی(1970-2000)"
مسعود
چلبی
حسین
اکبری
قبل از پاسخ گویی به نقد مقاله،مقدمتا"لازم است به چند نکته اساسی اشاره شود.این نویسندگان از نقد ارائه شده به مقاله خود به دلایل گوناگون استقبال می کنند.اول از همه اینکه امیدواریم این سرآغازی برای نقدهای سازنده در علوم اجتماعی باشد.در صورتی که نقدها با انگیزه پیشرفت علمی انجام شود،عملا می توانند به عنوان نوعی کنترل کیفیت در تولید علم نقش سازنده ایفا نمایند.ضمنا امیدواریم نقد علمی به همراه خود فرهنگ لازم برای رشد اجتماع علمی را برای علوم اجتماعی در ایران به تدریج به ارمغان آورد.
دوم اینکه منتقد محترم،گرچه سعی نموده به روش علمی و موشکافانه انتقادات خود را بیان نماید،اما به دفعات در آستانه شکیبایی علمی خود به سرعت عبور کرده و مکرر صحبت از "عدم اعتبار نتایج تحقیق نموده است".بهتر بود این منتقد مکرر پرش در نتیجه گیری زود رس انجام نمیداد.
2006
09
23
128
140
http://www.jsi-isa.ir/article_25415_203e6e38055bbba4422808ddded6621e.pdf